به نقل از «تابناک»

سیاست های اشتباه ایران در قفقاز جنوبی باید اصلاح شود/ گام بعدی پروژه توسعه طلبانه آنکارا-باکو چیست؟

تاریخ انتشار: ۴ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۷۵۹۱۸۶

بین الملل تابناک: الهام علی‌اف و رجب طیب اردوغان روز دوشنبه در نخجوان با یکدیگر دیدار کردند؛ سفر اردوغان به نخجوان چند روز پس از عملیات نظامی جمهوری آذربایجان در خاکندی، مرکز قره‌باغ کوهستانی انجام شده که پس از آن، نیروهای ارمنی حاضر در این منطقه با پذیرش شروط باکو مبنی بر خلع‌سلاح آن‌ها، با آتش‌بس موافقت کردند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در جریان این سفر پس از گفت‌و‌گوهای خصوصی و عمومی با حضور هیأت‌های دوطرف چند سند مهم همکاری امضا شد و دو رئیس جمهور مجتمع  صنعتی- نظامی بازسازی شده نخجوان را افتتاح و کلنگ شروع عملیات اجرایی احداث خط لوله گاز ترکیه از منطقه ایغدیر به نخجوان را بر زمین زدند.

علی‌اف در این دیدار به اردوغان گفت: اگر سه سال پیش، در نتیجه جنگ دوم قره‌باغ، به اشغال پایان دادیم، در ۲۳ آوریل با ایجاد یک پاسگاه مرزی در مرز آذربایجان و ارمنستان در جهت لاچین، تمامیت ارضی خود را به طور کامل احیا کردیم. چند روز پیش ما حاکمیت خود را به طور کامل تامین و احیا کردیم، در نتیجه فعالیت‌های ضدتروریستی در کمتر از ۲۴ ساعت ارتش ارمنستان که به طور غیرقانونی در خاک آذربایجان بود، تسلیم شد، شرایط ما را پذیرفت و آذربایجان به طور کامل حاکمیت خود را تضمین کرد.

این اظهارات در حالی است که ایروان می‌گوید باکو با مسدود کردن کریدور لاچین که سرزمین ارمنستان را به بخش ارمنی‌نشین قره‌باغ متصل می‌کند، عملا مردم این منطقه را در محاصره قرار داده و از ارسال کمک‌ها بشردوستانه به آن‌ها نیز جلوگیری کرده است.

علی‌اف در گفت: نخجوان سرزمین باستانی آذربایجان است. متأسفانه در سال ۱۹۲۰ زنگزور غربی توسط مقامات شوروی از آذربایجان جدا شد. ارتباط جغرافیایی بین بقیه آذربایجان و نخجوان قطع شد. زمانی که ارمنستان سیاست تجاوزکارانه را علیه آذربایجان آغاز کرد، ادعای ارضی علیه نخجوان داشت که در آن نبردهای شدیدی نیز در جریان بود و دقیقاً در آن زمان به رهبری «حیدر علی‌اف» که در آن زمان رئیس نخجوان بود، نخجوان دشمن را به جای خود بازگرداند و توانست از خاک خود محافظت کند.

رئیس‌جمهور ترکیه نیز گفت: خط گاز طبیعی ایغدیر- نخجوان مشارکت ما با آذربایجان در زمینه انرژی را تعمیق خواهد داد و همچنین به امنیت تامین انرژی اروپا کمک خواهد کرد.

 در این رابطه، دکتر «عفیفه عابدی» کارشناس مسائل قفقاز در گفتگو با تابناک با اشاره به اظهارات علی اف و اردوغان عنوان کرد: اظهارات الهام علی اف و رجب طیب اردوغان روسای جمهوری آذربایجان و ترکیه رونمایی رسمی و روشن از اهداف راهبردی جمهوری آذربایجان و ترکیه در قفقاز جنوبی است که البته جدید نیست اما وجه حائز اهمیت آن این است که تصویر آینده محتمل را واضح تر می کند. با بررسی روند پیشروی جمهوری آذربایجان در قره باغ و همزمان سیاست توسعه طلبانه ترکیه در قفقاز جنوبی، چیزی که مسلم شده این است که باکو و آنکارا برای پیشبرد پروژه سیاسی و اقتصادی خود در منطقه مصمم هستند و گام به گام در حال پیشبرد آن هستند.

وی افزود: برای گام بعدی نیز دو گزینه پیشروی باکو و آنکارا قرار دارد. یا با مذاکره و توافق با ارمنستان و روسیه تحقق برنامه شان را تسهیل کنند و یا با جنگ دوباره. به نظرم پیشنهاد نشست چهارجانبه سران روسیه، ترکیه، آذربایجان و ارمنستان برای امکان سنجی گزینه اول است. احتمالا چند ماهی رایزنی های سیاسی و کنش و واکنش هایی برای این مرحله انجام شود و اگر نتیجه مطلوب رخ نداد زمینه سازی های میدانی و سیاسی برای جنگ دیگر آغاز خواهد شد.

این کارشناس مسائل بین الملل درباره راهبرد ایران عنوان کرد: مهمترین رکن سیاست قفقازی ایران باید توسعه و تحکیم روابط با ارمنستان باشد. علی رغم دلایل زیادی که سالهاست برای اهمیت روابط ایران و ارمنستان از سوی متخصصان مسائل منطقه قفقاز بیان می شود ظاهرا یک نفوذ و اصرار عجیبی در دستگاه سیاستگذاری ایران برای تکرار و ادامه سیاست های اشتباه در منطقه وجود دارد که کاملا هم روشن است به نفع توسعه طلبی جمهوری آذربایجان و ترکیه است.

عابدی ادامه داد: به نظر می رسد مبنای استدلال این سیاست اشتباه نگاه ایدئولوژیک به رابطه جمهوری آذربایجان و ارمنستان است. این نگاه باید اصلاح شود و بر روی روابط دو جانبه با ارمنستان تمرکز بیشتری شود. علاوه بر ابتکارهای دوجانبه، ایران و ارمنستان باید به دنبال ابتکارهای منطقه ای هم باشند. روسیه می تواند نقش مهمی در ابتکارهای منطقه ای قفقاز به نفع ایران داشته باشد اما این اتفاق رخ نمی دهد و درباره سیاست روسیه در قبال نقش ایران در قفقاز تردیدهای زیادی ایجاد شده است. سالهاست موافقتنامه موقت ایجاد منطقه آزاد تجاری بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران و یکبار هم تمدید شده اما چرا به سرانجامی نرسیده است؟ در سالهای اخیر ابتکار کریدور شمال-جنوب از مسیر گرجستان-ارمنستان-ایران و هند نیز مطرح شده است که نشان می دهد پتانسیل برای ابتکارهای جدید اقتصادی در منطقه با محوریت ایران و ارمنستان وجود دارد. در مجموع ایران باید سلسله برنامه سیاسی، اقتصادی و نظامی-امنیتی برای حفظ و ارتقای منافع خود در قفقاز اتخاذ کند. 

پس از حمله هفته گذشته ارتش آذربایجان به جدایی‌طلبان ارمنی قره باغ کوهستانی، برخی کارشناسان می‌گویند که ضمیمه کردن کریدور ارمنی زنگزور در امتداد مرز با ایران این پیوستگی را با «نخجوان» و فراتر از آن با ترکیه متحد باکو ممکن می‌سازد.

با این حال ایران یکی از مخالفان توسعه کریدور زنگزور است.

برخی کارشناسان ایرانی چهار دلیل اصلی نگرانی تهران در توسعه کریدور زنگزور را اعلام کرده‌اند: نخست اینکه تهران نقش خود در ارتباط بین خاک آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان را از دست می‌دهد. دوم، ایران نقش خود بین ترکیه و آسیای مرکزی را دیگر نخواهد داشت. سوم، این کشور نقطه ادغام خود با اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EEU) یعنی ارمنستان را از دست خواهد داد. چهارم، با افزایش ارزش استراتژیک کریدور میانی، کریدور زنگزور نقش محوری ایران را در حمل و نقل بین شرق و غرب بیش از پیش کاهش خواهد داد.

وزیر خارجه ارمنستان هفته گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «تحمیل اجباری یک کریدور فراسرزمینی به ارمنستان، کریدوری که از خاک ارمنستان می‌گذرد اما خارج از کنترل ما خواهد بود، برای ما غیرقابل قبول است و باید برای جامعه بین‌المللی نیز غیرقابل قبول باشد.»

 

 

منبع: تابناک

کلیدواژه: قره باغ کیومرث هاشمی هفته دفاع مقدس نعمت احمدی الواح هخامنشی بازگشتی جمهوری آذربایجان ترکیه ایران قفقاز جنوبی قره باغ کیومرث هاشمی هفته دفاع مقدس نعمت احمدی الواح هخامنشی بازگشتی جمهوری آذربایجان قره باغ علی اف

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۷۵۹۱۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آغاز خروج نیروهای حافظ صلح از قره باغ

همزمان با نزدیک شدن جمهوری های ارمنستان و آذربایجان به توافق صلح، پرچم کشورهای روسیه و ترکیه از منطقه‌ای در قره باغ به نشانه خروج نیروهای حافظ صلح پایین آورده شد.

به گزارش مشرق،پس از آنکه نیروهای حافظ صلح روس به حضور چند ساله خود در منطقه قفقاز جنوبی پایان دادند، پرچم روسیه و ترکیه نیز دیروز جمعه به مناسبت بسته شدن مرکزی که برای نظارت بر آتش بس در قره باغ ایجاد شده بود، پایین آورده شد.

در نوامبر سال ۲۰۲۰ (آبان ۱۳۹۹) نزدیک به دو هزار نیروی حافظ صلح روسیه بر اساس توافقی با میانجیگری مسکو که به شش هفته درگیری میان نیروهای جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان پایان داد، به قره باغ اعزام شدند.

اما در سپتامبر سال گذشته جمهوری آذربایجان در نهایت قره باغ را با زور بازپس گرفت و باعث کوچ اجباری ۱۲۰ هزار ارمنی ساکن این منطقه شد.

پس از این رویداد، ارمنستان مسکو را به عدم حمایت از منافع ایروان متهم کرد؛ اتهامی که مسکو آن را رد کرد.

روسیه نیز که پیش از این قرار بود نیروهای حافظ صلح خود را تا سال ۲۰۲۵ در منطقه حفظ کند، در اوایل ماه جاری میلادی تصمیم به خروج آنها گرفت.

این نیروها شامل سربازانی از روسیه و ترکیه و همچنین جمهوری آذربایجان بودند که در شهر متروکه ای به نام آغ دام که از سال ۲۰۲۰ در کنترل باکو قرار دارد، مستقر شده بودند.

سرگئی ایستراکوف معاون رئیس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه پس از خروج نیروهای حافظ صلح روس از این منطقه، از دوستی میان سه کشور قدردانی کرد و گفت: اولویت حقوق بشردوستانه بین‌المللی این امکان را فراهم کرده تا عملیات زودتر از موعد تکمیل گردد.

در حال حاضر گفته می شود که جمهوری های ارمنستان و آذربایجان به سمت یک توافق صلح برای پایان مناقشه قره باغ گام برداشته اند.

یک منبع وزارت دفاع جمهوری آذربایجان نیز در همین زمینه به رویترز گفت که آخرین گروه از نیروهای حافظ صلح قرار است در پایان ماه مه (۱۱ خرداد) منطقه را ترک کنند.

الهام علی‌اف رئیس جمهوری آذربایجان نیز پیش از این در همین زمینه اظهار داشت: باکو ممکن است قبل از کنفرانس صلح بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان (COP۲۹) که در ماه نوامبر (آبان) به میزبانی باکو برگزار می‌شود، توافقنامه صلح امضا کند.

منبع: ایرنا